Prvi drevni ostaci o naseljenosti područja opštine Foča datiraju još iz bronzanog doba (2200. do 750/700 p.n.e.). Nakon toga ovo područje naseljavali su Iliri koje su pokorili rimljani u ilirsko-rimskom ratu 35-33 godine prije nove ere. Iliri su se zadržali sve do kraja šestog vijeka, do dolaska Slovena. Krajem 12. vijeka ovim područjem vladali su Kosače gdje podižu svoja srednjovjekovna utvrđenja. Staza drevnih ljudi upravo povezuje sva ova kulturno-istorijska i prirodna naslijeđa.
Staza je duga je 8 kilometra i spaja 4 speleološka objekta, grad Herceg Stjepana i vrh Kulina visok 830 metara nadmorske visine. Sva 4 speleološka objekta čine pećine prirodnih i kulturnih vrijednosti.
Pećina Ledenjača: sastoji se od glavnog i dva sporedna kanala čija je ukupna dužina 257 metara. Pripada suvim pećinama. Ono što ovu pećinu izdvaja jesu crteži uklesani ispred njenog samog ulazu koji prema arheološkim istraživanjima potiču iz bronzanog doba (2200 p.n.e.-1600 p.n.e.). Skoncetrisani su na 3 panoa s južne i sjeverne strane. Rađeni su tehnikom punktiranja i graviranja linija. Postoje razna tumačenja o značenju crteža, a jedno od njih je da oblici ukazuju na ljude i da govore o nekom hladnijem periodu. Tokom zime u prvom dijelu pećine formiraju se ledeni pećinski nakiti raznih vrsta formi kao što su ledeni stalaktiti, stalagmiti, stubovi, salivi i zavjese. Stanište je veoma rijetke i ugrožene vrste slijepih miševa koji su do sad pronađeni samo na par lokacija u Bosni i Hercegovini roda Barbastela barbastellus. Takođe, u Ledenjači je pronađena i nova vrsta za nauku pećinske faune Apholeuonus nudus ledenjacensis. Zbog svog prirodnog i kulturno-istorijskog značaja proglašena je Spomenikom prirode III kategorije.
Pećina Toplica: pripada jednostavnim speleološkim objektima čija ukupna dužina kanala iznosi 809 metara. Hidrološki predstvalja neaktivan objekat. Staniše je slijepih miševa iz 3 roda, Rhinolophus hipposideros, Rhinolophusferrumequinum i jedne velike kolonije Minopterus schreibersii. Za obilazak pećine Toplica neophodna je tehnička oprema kao i vodič. Za više informacija kontaktirajte nas.
Pećina Mala kutlača: smještena je visoko u stijenama kanjona rijeke Bistrice. Prije svega, pećina ima veliki prirodni značaj zbog bogatstva pećinskim nakitom koji se prostire od samog ulaza duž cijele pećine. Od pećinskog nakita mogu se vidjeti razne forme stalaktita, stalagmita, stubova, saliva, draperije, koraloidi te bigrene kade. Specifičnost ove pećine ogleda se i u njenom pristupnom dijelu dužine 150 metara gdje smo zbog velike eksponiranosti terena napravili tkz. čelični put koji omogućava bezbjedan, a istovremeno i adrenalinski prilaz pećini. Ukupna dužina kanala je 503 metra i za obilazak ove pećine neophodan je vodič te korištenje tehničke opreme. Stanište je kolonije slijepih miševa roda Rhinolophus hipposideros.
Pećina Tamnica: pripada malim i suvim pećinama estetski privlačna za sve njene posjetioce jer sadrži određene forme pećinskog nakita. Nalazi se u neposrednoj blizini grad Herceg Stjepana i za vrijeme Kosača služila je kao zatvor odakle i potiče njeno ime.
Grad Herceg Stjepana Vukčić Kosače: moćna porodica Kosača imala je više gradova u kanjonu Bistrice i njene pritoke Govze na području današnje opštine Foča. Na vrhu Kulina otkriveni su temelji četiri polukružne kule, istaknute stijene nad provalijom mjestimično su povezane zidovima, a vidljivi su i tragovi dvije veće pravougaone građevine i ostaci cisterne. Grad je vjerovatno izgrađen u prvoj polovini 15. vijeka i imao je funkciju da kontroliše saobraćaj i brine o bezbjednosti na tom putnom pravcu koji je povezivao Župu Govzu sa drinskim drumom na ušću Bistrice u Drinu. Prema kazivanju stručnjaka to bi moglo da se radi o ranije poznatim gradovima Župe Bistrica – Ostružnica ili Bistrički grad.
Sa vrha Kulina pružaju se savršeni pogledi na kanjon rijeke Bistrice kao i okolne planinske masive kao što su Treskavica, dio Jahorine, Ljubišnja, Maglić i dr.
Realizaciju projekta su podržali: Ministarstvo trgovine i turizma Republike Srpske, Šumsko gazdinstvo ”Maglić” i Opština Foča.
Opis staze:
Naziv staze: Tragom drevnih ljudi
Mjesto: Plato kanjona rijeke Bistrice
Početak staze: Budanj selo
Završetak staze: Kulina 830 mnv
Dužina staze i vrijeme kretanja: 8 km
Ukupna visinska razlika: 670 m
Markacija: Odlično markirana staza
Izvori vode: Ne postoji
Signal za mobilni telefon: Da
Skloništa: Ne
Težina: Laka tura
Staza snimljena: Garmin 64
